Oedeem is de overmatige aanwezigheid van vocht op plaatsen in het lichaam waar het normaal gesproken niet hoort te zitten. Oedeem kan vele verschillende oorzaken hebben en kent ook verschillende vormen. We maken onderscheid tussen veneus oedeem, lymfoedeem en lipoedeem.
Veneus oedeem
Veneus oedeem ontstaat door een defect aan de bloedvaten.De bloedvaten in de benen bevatten kleppen die opengaan als het bloed uit de benen wordt afgevoerd naar boven, richting het hart. Om te voorkomen dat het bloed in de aderen terugstroomt naar beneden, sluiten de kleppen zich tussen iedere hartslag weer. Op deze manier wordt het bloed gefaseerd naar boven gepompt. Wanneer de kleppen niet goed functioneren ontstaat er als het ware een lek, het vocht hoopt zich gedurende dag op en veroorzaakt langzaam maar zeker dikkere enkels en benen. Het vocht in de benen zorgt voor een zwaar, rusteloos gevoel in de benen.
Oedeemtherapie bij veneus oedeem bestaat vaak uit het aanmeten van therapeutisch elastische kousen. Deze compressie zorgt voor een betere sluiting van de kleppen waardoor het vocht niet de kans krijgt om in de enkels te blijven hangen.
Lymfoedeem
Wanneer er sprake is van lymfoedeem wordt het weefselvocht onvoldoende afgevoerd door een defect van het lymfevatenstelsel. Lymfoedeem kan een zwaar gevoel geven, een stekende pijn en/of stijfheid in de gewrichten.Het lymfestelsel bestaat uit een netwerk van lymfevaten en lymfeklieren. Dit netwerk loopt net als het bloedvatenstelsel door ons hele lichaam. Waar het bloedvatenstelsel bloed verplaatst, verplaatst het lymfesysteem het vocht dat tussen al onze lichaamscellen bevindt. Het lymfestelsel filtert afvalstoffen en speelt een belangrijke rol in ons afweersysteem. Wanneer delen van het lymfestelsel beschadigd zijn of ontbreken, wordt het weefselvocht niet of slechts gedeeltelijk afgevoerd. Het ophopende vocht veroorzaak zwellingen en deze noemen we lymfoedeem.
Binnen lymfoedeem kennen we verschillende vormen:
- Bij primair lymfoedeem is er sprake van een aangeboren defect van het lymfestelsel. In sommige gevallen is dit lymfoedeem direct na de geboorte zichtbaar, in andere gevallen wordt dit in een later stadium pas duidelijk.
- Secundair lymfoedeem ontstaat door externe factoren zoals operaties, bestralingen, infecties of ernstige (brand)wonden.
Oedeemtherapie bij lymfoedeem zorgt voor een betere vochtafvoer zodat de pijn en klachten worden verminderd.
